Τετάρτη 30 Δεκεμβρίου 2009

Μὲ τὸν τρόπο τοῦ Γ. Σ.



Ὅπου καὶ νὰ ταξιδέψω ἡ Ἑλλάδα μὲ πληγώνει
Στὸ Πήλιο μέσα στὶς καστανιὲς τὸ πουκάμισο τοῦ Κενταύρου
γλιστροῦσε μέσα στὰ φύλλα γιὰ νὰ τυλιχτεῖ στὸ κορμί μου
καθὼς ἀνέβαινα τὴν ἀνηφόρα κι ἡ θάλασσα μ᾿ ἀκολουθοῦσε
ἀνεβαίνοντας κι αὐτὴ σὰν τὸν ὑδράργυρο θερμομέτρου
ὡς ποὺ νὰ βροῦμε τὰ νερὰ τοῦ βουνοῦ.

Στὴ Σαντορίνη ἀγγίζοντας νησιὰ ποὺ βουλιάζαν
ἀκούγοντας νὰ παίζει ἕνα σουραύλι κάπου στὶς ἀλαφρόπετρες
μοῦ κάρφωσε τὸ χέρι στὴν κουπαστὴ
μιὰ σαΐτα τιναγμένη ξαφνικὰ
ἀπὸ τὰ πέρατα μιᾶς νιότης βασιλεμένης.

Στὶς Μυκῆνες σήκωσα τὶς μεγάλες πέτρες καὶ τοὺς θησαυροὺς τῶν Ἀτρειδῶν
καὶ πλάγιασα μαζί τους στὸ ξενοδοχεῖο τῆς «Ὡραίας Ἑλένης τοῦ Μενελάου»
χάθηκαν μόνο τὴν αὐγὴ ποὺ λάλησε ἡ Κασσάντρα
μ᾿ ἕναν κόκορα κρεμασμένο στὸ μαῦρο λαιμό της.

Στὶς Σπέτσες στὸν Πόρο καὶ στὴ Μύκονο
μὲ χτίκιασαν οἱ βαρκαρόλες.
Τί θέλουν ὅλοι αὐτοὶ ποὺ λένε
πὼς βρίσκουνται στὴν Ἀθήνα ἢ στὸν Πειραιά;
Ὁ ἕνας ἔρχεται ἀπὸ Σαλαμίνα καὶ ρωτάει τὸν ἄλλο μήπως «ἔρχεται ἐξ Ὁμονοίας»
«Ὄχι ἔρχομαι ἐκ Συντάγματος» ἀπαντᾶ κι εἶν᾿ εὐχαριστημένος
«βρῆκα τὸ Γιάννη καὶ μὲ κέρασε ἕνα παγωτό».



Στὸ μεταξὺ ἡ Ἑλλάδα ταξιδεύει
δὲν ξέρουμε τὴν πίκρα τοῦ λιμανιοῦ σὰν ταξιδεύουν ὅλα τὰ καράβια
περιγελᾶμε ἐκείνους ποὺ τὴ νιώθουν.

Παράξενος κόσμος ποὺ λέει πὼς βρίσκεται στὴν Ἀττικὴ
καὶ δὲ βρίσκεται πουθενὰ
ἀγοράζουν κουφέτα γιὰ νὰ παντρευτοῦνε
κρατοῦν «σωσίτριχα» φωτογραφίζουνται
ὁ ἄνθρωπος ποὺ εἶδα σήμερα καθισμένος σ᾿ ἕνα φόντο μὲ πιτσούνια καὶ μὲ λουλούδια
δέχουνταν τὸ χέρι τοῦ γέρο φωτογράφου νὰ τοῦ στρώνει τὶς ρυτίδες
ποὺ εἶχαν ἀφήσει στὸ πρόσωπό του
ὅλα τὰ πετεινὰ τ᾿ οὐρανοῦ.

Στὸ μεταξὺ ἡ Ἑλλάδα ταξιδεύει ὁλοένα ταξιδεύει
κι ἂν «ὁρῶμεν ἀνθοῦν πέλαγος Αἰγαῖον νεκροῖς»
εἶναι ἐκεῖνοι ποὺ θέλησαν νὰ πιάσουν τὸ μεγάλο καράβι μὲ τὸ κολύμπι
ἐκεῖνοι ποὺ βαρέθηκαν νὰ περιμένουν τὰ καράβια ποὺ δὲν μποροῦν νὰ κινήσουν
τὴν ΕΛΣΗ τὴ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗ τὸν ΑΜΒΡΑΚΙΚΟ.

Σφυρίζουν τὰ καράβια τώρα ποὺ βραδιάζει στὸν Πειραιὰ
σφυρίζουν ὁλοένα σφυρίζουν μὰ δὲν κουνιέται κανένας ἀργάτης
καμμιὰ ἁλυσίδα δὲν ἔλαμψε βρεμένη στὸ στερνὸ φῶς ποὺ βασιλεύει
ὁ καπετάνιος μένει μαρμαρωμένος μὲς στ᾿ ἄσπρα καὶ στὰ χρυσά.

Ὅπου καὶ νὰ ταξιδέψω ἡ Ἑλλάδα μὲ πληγώνει
παραπετάσματα βουνῶν ἀρχιπέλαγα γυμνοὶ γρανίτες...
τὸ καράβι ποὺ ταξιδεύει τὸ λένε ΑΓΩΝΙΑ 937.

Α/Π Αὐλίς, περιμένοντας νὰ ξεκινήσει Καλοκαίρι 1936

Κυριακή 27 Δεκεμβρίου 2009

Η δημιουργικότητα του χάους


Η ιδέα του χάους, αν και αρχική έννοια για τα μυθολογικά δεδομένα, άρχισε να γίνεται αντιληπτή από τους ειδικούς σχετικά πρόσφατα. 

Στην περίπτωση των μαθηματικών, είναι η σχεδόν δικτατορική βούληση του David Hilbert, όπως εμφανίζεται στο πρόγραμμά του, που έμμεσα ανέδειξε τη βαθύτερη ουσία του χάους. 

Μέσω του απαραίτητου φορμαλισμού της μαθηματικής δομής, η κωδικοποίηση των κανόνων με το έργο του Kurt Godel έδειξε τα όρια του ονείρου της πραγματικότητας και άνοιξε τους νέους ορίζοντες των μαθηματικών.

Στη συνέχεια, η μηχανή του Alan Turing, το θεώρημα του Yuri Matiajevic και ο αριθμός Ω του Gregory Chaitin έσπασαν τα τείχη και κατήργησαν τα καταναγκαστικά έργα των μαθηματικών.


Έδωσαν και μια νέα ερμηνεία στο ρητό του Επίκτητου: Μπορείς να θεωρείς τον εαυτό σου ως σκλάβο ή ελεύθερο ον, όλα εξαρτώνται από εσένα. 

Η θέση του αριθμού Ω στην καρδιά της αξιωματικής της αριθμητικής δεν είναι μόνο συμβολική, εφόσον το ισχυρό σύστημα εμπεριέχει και τις αδυναμίες του, αλλά και καθοριστική για την εξέλιξη της μαθηματικής σκέψης. Δεν είναι πια όλα δεδομένα

Η ουσιαστική απροσδιοριστία που εμπεριέχει η υπερδομή των μαθηματικών επιτρέπει την ύπαρξη της ελευθερίας της σκέψης. Η απόλυτη τάξη δεν υπάρχει, δεν ήταν παρά μια δικτατορική ουτοπία. Και μέσα από το χάος των μαθηματικών, μπορεί επιτέλους να γεννηθούν τα μαθηματικά του χάους ως μια εκπληκτική επίπτωση του θεωρήματος του Ramsey, το οποίο υποστηρίζει την ύπαρξη μιας τάξης μέσα στο χάος. 

Συνειδητοποιούμε, λοιπόν, ότι το χάος, πριν δημιουργήσει τον κόσμο, έπλασε την πολυπλοκότητα της απλότητας.

Μέσω της πολυπλοκότητας και ειδικά της πληροφορίας, το αναρχικό στοιχείο του χάους έγινε η γεννήτρα της αντίστασης έναντι του συμβατικού συστήματος και απελευθέρωσε τα μαθηματικά από την κοινή λογική. 

Έτσι, στην αρχή ήταν το χάος των μαθηματικών, μετά η πολυπλοκότητα των μεταμαθηματικών και ύστερα η ελευθερία της φιλοσοφίας. 

Ν. Λυγερός

Παρασκευή 25 Δεκεμβρίου 2009

Χριστούγεννα και οικολογία




Το οικολογικό λεγόμενο πρόβλημα είναι οργανικό γέννημα συγκεκριμένου πολιτισμού, δηλαδή γενικευμένου τρόπου του βίου: του καταναλωτικού τρόπου. 
Καταναλωτισμός δεν σημαίνει απλώς βουλιμική συμπεριφορά, αλλά «στάση» ζωής. Ο άνθρωπος της καταναλωτικής «στάσης» ταυτίζει τη ζωή με την ανάγκη και απαίτηση ιδιοποίησης, κατοχής, κυριαρχίας. Δεν ξέρει να κοινωνεί, να μοιράζεται, δεν υποπτεύεται τη χαρά της αυθυπέρβασης, της αυτοπροσφοράς, την ερωτική ανιδιοτέλεια.
Η γενεαλογία της σημερινής οικολογικής απειλής θα είναι σίγουρα λειψή αν αγνοήσουμε τη θρησκευτική μήτρα του καταναλωτικού ατομοκεντρισμού που γεννάει τον οικολογικό εφιάλτη.
Η θρησκευτική αυτή μήτρα έχει συγκεκριμένες ιστορικές συντεταγμένες: Εντοπίζεται στα «βαρβαρικά», έσχατης υπανάπτυξης φύλα που, από τα τέλη του 4ου ώς και τον 6ο μ.Χ. αιώνα, κατέκλυσαν τη Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και την κατέλυσαν, δημιουργώντας την καινούργια σε πληθυσμική συγκρότηση μετα-ρωμαϊκή Ευρώπη.
Αυτά τα φύλα έσπευσαν να «εκχριστιανιστούν», επειδή τότε ο εκχριστιανισμός ήταν ταυτόσημος με την είσοδο στον πολιτισμό. Αλλά το επίπεδο απαιδευσίας και υπανάπτυξης των εισβολέων δεν επέτρεπε πρόσληψη του Χριστιανισμού συνεπέστερη από τη σημερινή τάχα και «αστικοποίηση» νεόπλουτων της πρώτης ή δεύτερης γενιάς που εγκατέλειψε την ύπαιθρο. 
Αλλοτρίωσαν τα βαρβαρικά φύλα το εκκλησιαστικό γεγονός, το μετέτρεψαν σε φυσική θρησκεία ικανή να ανταποκριθεί στις ενστικτώδεις απαιτήσεις θρησκευτικότητας του φυσικού ατόμου.
Ο ατομοκεντρισμός είναι το τυπικό γνώρισμα κάθε φυσικής θρησκείας, τυπικό γνώρισμα και του «Χριστιανισμού» που καλλιέργησαν οι καινούργιοι κάτοικοι της Ευρώπης. 
Η πίστη, από άθλημα εμπιστοσύνης, δηλαδή αυθυπέρβασης και αγαπητικής αυτοπαράδοσης, μεταποιήθηκε σε ατομικές «πεποιθήσεις», θωράκιση του εγώ με νοητικές παραδοχές και ψυχολογικές βεβαιότητες. Η άσκηση, από αγώνισμα αυταπάρνησης για χάρη της μετοχής στην εκκλησιαστική κοινωνία της ζωής, αλλοτριώθηκε σε ηθική, ατομική πειθάρχηση σε νόμους και κωδικές εντολές προκειμένου να θωρακιστεί το άτομο με τη σιγουριά της αξιομισθίας.
Η σωτηρία έχασε το ετυμολογικό της νόημα (από το σώζω - σώζομαι, που σημαίνει γίνομαι σώος, ακέραιος, φτάνω στην ολοκληρία των υπαρκτικών μου δυνατοτήτων), κατανοήθηκε σαν αιώνια εξασφάλιση του εγώ. Ατομική πίστη, ατομική ηθική, ατομική σωτηρία: η εκκλησία έπαψε να σημαίνει γεγονός, σύναξη ευχαριστιακή, τρόπο της ύπαρξης, σώμα όπου τα μέλη κοινωνούν τη ζωή κατ’ εικόνα του Τριαδικού Θεού, του «όντως έρωτος».
Εγινε θρησκεία η εκκλησία, ιδεολογία με θεσμούς αποτελεσματικότητας και επιβολής, με δόγματα και νομικό έλεγχο της πιστότητας του ατομικού φρονήματος στο δόγμα, πιστότητας της ατομικής συμπεριφοράς στην κωδικοποιημένη ηθική. Λησμονήθηκε ότι στην Εκκλησία πρωτοπορούν και δείχνουν τον δρόμο οι παραιτημένοι από το εγώ τους ληστές, άσωτοι, τελώνες, πόρνες, ότι οι άγιοι της Εκκλησίας είναι για όλους μόνο μια ανοιχτή αγκαλιά, ποτέ εισαγγελείς κατάκρισης πρόξενοι ενοχών.
Τον αλλοτριωμένο, τυραννικό του ανθρώπου χριστιανισμό απολάκτισε τελικά, ύστερα από επώδυνη ιστορική πορεία εξεγέρσεων και διαμαρτυρήσεων, ο καινούργιος κόσμος της ευρωπαϊκής Δύσης. Μόνο που η εξέγερση ήταν ενάντια στην επιδερμική συμπτωματολογία της τυραννικής θρησκευτικότητας, δεν αναζήτησε (και δεν εντόπισε) τον κεντρικό άξονα: τον πρωτογονισμό της ατομοκρατίας.
Ετσι, στο καινούργιο (το νεωτερικό) «παράδειγμα» γενικευμένου τρόπου του βίου που γέννησε η Δύση, εκπληκτικά επιτεύγματα τεχνολογίας, αποτελεσματικότητας θεσμών, προόδου στη γνώση, θεμελιώνονται (ή σωστότερα, αιωρούνται) στην επισφάλεια του πρωτογονισμού της ατομοκρατίας. Πολιτισμός» προ-πολιτικός, ανυποψίαστος για το κατόρθωμα της «πόλεως» και το «αληθείας άθλημα» της πολιτικής, υποτάσσει κάθε επιδίωξη στον εντυπωσιασμό, στον ηδονισμό, στην ψευδαισθητική αποχαύνωση του ατόμου. 
Στη θέση της ατομικής πίστης η ιδεολογικοποιημένη φυσιοκεντρική ατομοκρατία, στη θέση της ατομικής ηθικής η αυτοκαταστροφική χρησιμοθηρία, στη θέση της ατομικής σωτηρίας η παγερή «ελπίδα» μηδενισμού της ατομικότητας.
Αυτός ο «πολιτισμός» γιορτάζει Χριστούγεννα αντιστρέφοντας τους όρους και την αιτιολόγηση της Γιορτής – όπως ακριβώς πασχίζει να λύσει και το οικολογικό πρόβλημα δίχως να αντιστρέψει τους όρους και τις σκοποθεσίες που γέννησαν το πρόβλημα...

Χρίστος Γιανναράς

Πέμπτη 24 Δεκεμβρίου 2009

ΥΜΝΟΙ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ



Κοντάκιο για τα Χριστούγεννα
του υμνογράφου Ρωμανού του Μελωδού

Η Παρθένος σήμερον τον υπερούσιον τίκτει
και η γη το σπήλαιον τω απροσίτω προσάγει,
Άγγελοι μετά ποιμένων Δοξολογούσι,
Μάγοι δε μετά αστέρος οδοιπορούσιν
δι' ημάς γαρ εγεννήθη
παιδίον νέον, ο προ αιώνων Θεός.





Κανόνας "εις την Χριστού γέννησιν"
του Ιωάννη Δαμασκηνού
 
Νύμφης πανάγνου τον πανόλβιον τόκον,
ιδείν υπέρ νουν ηξιωμένος χορός,
άγραυλος, εκλονείτω τω ξένω τρόπω.
τάξιν μελωδούσα τε των Ασωμάτων,
άνακτα Χριστόν, ασπόρως σαρκούμενον.

Δευτέρα 21 Δεκεμβρίου 2009

Φυσικές Εορτές: ΧΕΙΜΕΡΙΝΗ ΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ

Χειμερινή τροπή του Ηλίου έχουμε την 21η Δεκεμβρίου. Από σήμερα ο Ήλιος εισέρχεται στον αστερισμό του Αιγόκερω και έτσι εισερχόμαστε αστρονομικά στην εποχή του χειμώνα.

Η Χειμερινή Τροπή του Ηλίου συμβολίζει την εποχή κατά την οποία η ανθρώπινη ψυχή εκδηλώνει τα σπέρματα των ιδεών και αποκτά την γνωστική νόηση. Η Γνώση θα φέρει την ανθρώπινη ψυχή σε κατάσταση να γνωρίσει τα μέσα της πνευματικής της προόδου και ανόδου και θα της επιτρέψουν να έλθει σε επαφή με τον Ουρανό ώστε με την επίδραση του Ουρανού να εκδηλωθεί σ' αυτήν η ικανότητα προς απόκτηση της σοφίας.

Οι Ορφικοί, κατά την χειμερινή τροπή του ηλίου, εόρταζαν την γέννηση του Διονύσου του Ζαγρέως, του ελευθερωτή των ανθρωπίνων ψυχών από τον Άδη. Η γιορτή αυτή ήταν μεγάλης σπουδαιότητας γιατί κατ’ αυτήν αποκάλυπταν ότι η ανθρώπινη ψυχή έφθασε σε τέτοια όρια της διανοήσεως ώστε να εκδηλώσει δυναμικότητες δια των οποίων θα μπορέσει να έλθει σε επα-
φή προς τον Ουρανό. Εκ των επιδράσεως του Ουρανού θα εκδηλωθούν σ’ αυτή ικανότητες προς απόκτηση μεγαλύτερης γνώσης. 


Η γνώση αυτή θα την φέρει θα την οδηγήσει στο να γνωρίσει τα μέσα της πνευματικής της ανόδου που θα την οδηγήσουν στην οδό της αθανασίας. Η δεύτερη μύηση στα Ορφικά μυστήρια λάμβανε χώρα κατά την ημέρα της χειμερινής τροπής του ηλίου ή αμέσως μετά. Ο χρόνος από της μυήσεως αυτής μέχρι την επομένη μύηση, που ελάμβανε χώρα κατά την εαρινή ισημερία του Ηλίου, ήταν ο χρόνος κατά τον οποίο ο μυούμενος έπρεπε να εκδηλώσει στην διάνοιά του, τον σπόρο της Ορφικής ιδεολογίας.

Στα Ελευσίνια μυστήρια η χειμερινή τροπή του ηλίου συμβολίζεται με την αρπαγή της Περσεφόνης, της αγνής κόρης του θεού Διός και της θεάς Δήμητρας, από τον θεό του Άδου Πλούτωνα. Η κάθοδος της Περσεφόνης στον Άδη δεν σημαίνει πτώση, γιατί η Περσεφόνη είναι η φωτεινή ψυχή που κατήλθε στον Άδη προς πλήρωση του Νόμου της αλληλεγγύης, δηλαδή προς πλήρωση των υποχρεώσεων που έχει η φωτεινή ψυχή προς τις ψυχές που βρίσκονται στο σκότος. 


Ακολουθεί η κάθοδος του μνηστήρα της Διονύσου και της μητέρας της Δήμητρας, οι οποίοι αποκαλύπτουν στους ανθρώπους την καλλιέργεια του σίτου και της σταφυλής που υπήρξαν τα κατ' εξοχήν σύμβολα όλων των μυστηρίων και αυτών των χριστιανικών. Ο σίτος και η σταφυλή συμβολίζουν μεταμορφωτικά μέσα, μεταβάλλονται αντίστοιχα σε σώμα και αίμα του Χριστού, παντός Χριστού

Οι μύστες της Ελευσίνας, οι οποίοι  κατά την φθινοπωρινή ισημερία τιμούσαν γέννηση της Κόρης της Πρωτογόνης, έλεγαν ότι η Κόρη αυτή, που είναι τέκνο του Ουρανού (συνεχούς ουσίας) και της Γης (της ατομικής ουσίας) για να οδεύσει προς το Φως έχει ανάγκη και άλλης μίξεως, μίξεως προς τις δυνάμεις του Ουρανού και αυτήν ακριβώς την δεύτερη μίξη συμβολίζει η χειμερινή τροπή του Ηλίου. Την μίξη αυτή αλληγορούν και οι μίξεις των Νυμφών με τους Θεούς.

Είναι αξιοσημείωτο ότι κατά την χειμερινή τροπή του Ηλίου φέρονται γεννηθέντες όλοι οι πνευματικοί ήρωες και οι μεγάλοι διδάσκαλοι της μυσταγωγικής γνώσης που υπήρξαν πρωτοπόροι όλων των αρχαίων θρησκειών, όπως π.χ. ο Διόνυσος και ο Χριστός.


Η γέννησή τους αυτή δεν συμβολίζει την εμφάνιση των οργανικών τους υποστάσεων στην Γη, αλλά την αλληγορική εικόνα της πνευματικής τους αναγέννησης και της υπόταξης των τιτανικών τους φύσεων, ενώ όλοι γεννήθηκαν από την μίξη Πνεύματος και Παρθένου.

Η περίοδος από την χειμερινή τροπή του ήλιου μέχρι την εαρινή ισημερία, συμβολίζει την περίοδο κατά την οποία η ανθρώπινη ψυχή εκκολάπτει τα σπέρματα των Ιδεών γιατί αυτά θα την βοηθήσουν να κατανοήσει τα πάθη της και να τα αποβάλει. 


Η αποβολή των παθών είναι η βασική προϋπόθεση για να οδεύσει η ψυχή του ανθρώπου προς την πνευματική της αναγέννηση, η οποία θα λάβει χώρα κατά την εαρινή ισημερία.

 Στο φυτικό επίπεδο γίνεται η εκκόλαψη και την βλάστηση των σπερμάτων δηλαδή την γέννηση νέων φυτών μέσα στο γόνιμο από τις βροχές του φθινοπώρου έδαφος και συνεπώς είναι η εποχή της εκδήλωσης της φυτικής ζωής και βλαστήσεως αυτής.
 

Οι Ορφικοί, θεωρούσαν την περίοδο αυτή ως αλληγορική εικόνα της προπαρασκευής των ανθρωπίνων ψυχών κατά την οποία εκδηλώνονται από τις ψυχές συναισθήματα και οι Ιδέες. Με την βοήθεια αυτών μπορούν να προχωρήσουν προς την πνευματική τους αναγέννηση που θα λάβει χώρα κατά την εαρινή ισημερία και την εποχή που ακολουθεί, γιατί τότε οι ακτίνες του ηλιακού φωτός είναι θερμότερες και δίδουν έτσι την δυνατότητα για την εκδήλωση και λειτουργία του Νόμου του Φάνητος.

Από την χειμερινή τροπή του Ηλίου η ημέρα αυξάνει. Οι μύστες της Ελευσίνας έλεγαν ότι η ημέρα συμβολίζει το φως και η νύκτα το σκότος, και ότι μόνο οι ψυχές των μεμυημένων οδεύουν από το σκότος προς το φως ενώ οι ψυχές των αμύητων παραμένουν στο σκότος. Αυτήν την προς το Φως πορεία της ψυχής του μύστου γιόρταζαν οι Ελευσίνιοι την χειμερινή τροπή του Ηλίου.

Γραμμή λοιπόν και ανοδική πορεία φίλοι μου μέχρι την Εαρινή ισημερία, στις 20η Μαρτίου και την απόκτηση της σοφίας. Κατά την ημερομηνία αυτήν ο Ήλιος θα εισέλθει στον αστερισμό του Κριού
.

Κυριακή 20 Δεκεμβρίου 2009

Φωτιὲς τοῦ Ἅϊ-Γιάννη


Ἡ μοίρα μας, χυμένο μολύβι, δὲν μπορεῖ ν᾿ ἀλλάξει
δὲν μπορεῖ νὰ γίνει τίποτε.

Ἔχυσαν τὸ μολύβι μέσα στὸ νερὸ κάτω ἀπὸ τ᾿ ἀστέρια κι ἂς ἀνάβουν οἱ φωτιές.

Ἂν μείνεις γυμνὴ μπροστὰ στὸν καθρέφτη τὰ μεσάνυχτα βλέπεις
βλέπεις τὸν ἄνθρωπο νὰ περνᾶ στὸ βάθος τοῦ καθρέφτη
τὸν ἄνθρωπο μέσα στὴ μοίρα σου ποὺ κυβερνᾶ τὸ κορμί σου,
μέσα στὴ μοναξιὰ καὶ στὴ σιωπὴ τὸν ἄνθρωπο τῆς μοναξιᾶς καὶ τῆς σιωπής κι ἂς ἀνάβουν οἱ φωτιές.

Τὴν ὥρα ποὺ τέλειωσε ἡ μέρα καὶ δὲν ἄρχισε ἡ ἄλλη
τὴν ὥρα ποὺ κόπηκε ὁ καιρός ἐκεῖνον ποὺ ἀπὸ τώρα καὶ πρὶν ἀπὸ τὴν ἀρχὴ κυβερνοῦσε τὸ κορμί σου πρέπει νὰ τὸν εὕρεις πρέπει νὰ τὸν ζητήσεις γιὰ νὰ τὸν εὕρει τουλάχιστο κάποιος ἄλλος, ὅταν θά ῾χεις πεθάνει. 

Εἶναι τὰ παιδιὰ ποὺ ἀνάβουν τὶς φωτιὲς καὶ φωνάζουν μπροστὰ στὶς φλόγες μέσα στὴ ζεστὴ νύχτα
(Μήπως ἔγινε ποτὲς φωτιὰ ποὺ νὰ μὴν τὴν ἄναψε κάποιο παιδί, ὦ Ἠρόστρατε) καὶ ρίχνουν ἁλάτι μέσα στὶς φλόγες γιὰ νὰ πλαταγίζουν
(Πόσο παράξενα μας κοιτάζουν ξαφνικὰ τὰ σπίτια, τὰ χωνευτήρια τῶνἀνθρώπων, σὰν τὰ χαϊδέψει κάποια ἀνταύγεια).

Μὰ ἐσὺ ποὺ γνώρισες τὴ χάρη τὶς πέτρας πάνω στὸ θαλασσόδαρτο βράχο τὸ βράδυ ποὺ ἔπεσε ἡ γαλήνη
ἄκουσες ἀπὸ μακριὰ τὴν ἀνθρώπινη φωνὴ τῆς μοναξιᾶς καὶ τῆς σιωπῆς μέσα στὸ κορμί σου τὴ νύχτα ἐκείνη τοῦ Ἅι-Γιάννη
ὅταν ἔσβησαν ὅλες οἱ φωτιές καὶ μελέτησες τὴ στάχτη κάτω ἀπὸ τ᾿ ἀστέρια.
ΣΕΦΕΡΗΣ
Λονδίνο, Ἰούλιος 1932

Παρασκευή 18 Δεκεμβρίου 2009

Η ΑΛΧΗΜΕΙΑ



 Αλχημεία: μία τόσο παρεξηγημένη και ιστορικά αδικημένη έννοια, που και σήμερα ακόμη, στην εποχή της κβαντικής Φυσικής επιστήμης, χρησιμοποιείται το ίδιο αδικημένα, εννοώντας κανείς με αυτήν -όταν τη χρησιμοποιεί στο λεξιλόγιό του- το ανακάτεμα ουσιών (υγρών και μη).
 
Η ιστορική προέλευση της Αλχημείας κατά μερικούς μελετητές θεωρείται αραβική απ’ όπου και μεταδόθηκε στη Δύση κατά τη διάρκεια του μεσαίωνα, όταν οι άραβες είχαν αποικήσει στην Ευρώπη. Όμως μία πιο ολοκληρωμένη έρευνα, που έγινε από αρκετούς, δείχνει ότι παρόμοιες γνώσεις και πεποιθήσεις με αυτές της Αλχημείας καθώς και η επιδίωξη του Μεγάλου Αλχημικού Έργου βρίσκονται σ’ όλο τον αρχαίο κόσμο με άλλο όνομα

Όπως εξηγεί ο Μιρσέα Ελιάντ, στο έργο του «Σιδηρουργοί και Αλχημιστές» η αλχημεία υπάρχει από τότε που ο άνθρωπος σκέφτηκε να ξαναδημιουργήσει τον κόσμο με τα χέρια του και να βοηθήσει τη φύση στην εξελικτική διαδικασία.


Το όνομα της καθ’ αυτό, περιέχει το αραβικό άρθρο AL και το αιγυπτιακό KEM, ΧΕΜΙ, ΚΟΥΜ,...,το αρχαϊκό όνομά της χώρας της Αιγύπτου, τη Χώρα του Μαύρου χώματος, ή καλύτερα η χώρα του κοκκινόμαυρου χώματος. Το κόκκινο της ερήμου χώμα και το μαύρο, το βρεγμένο από τα νερά του Νείλου, χώμα. Ως πρακτική -εφαρμοσμένη Τέχνη ταυτίστηκε με την Τέχνη της Γης της Αιγύπτου και εσωτερικά μέσα από τη Μυθολογία, (για κάποιους μελετητές) αυτή η μαύρη γη αναφέρεται, μυστικιστικά, στο σώμα του Όσιρη, καθώς και σε όλο το «Οσιρικό Δράμα». 

Ο Αλχημιστής λοιπόν θα παίξει τον ανάλογο ρόλο με αυτόν της Φύσης, επιτελώντας το Αλχημικό Μεγάλο Έργο, την κατασκευή της Φιλοσοφικής Λίθου (είδος καταλύτη) και μ’ αυτήν την μεταστοιχείωση των αγενών μετάλλων σε Ευγενή. 

Ο Αλχημιστής, όπως και η Φύση, δε δημιουργεί, δεν γεννά κάτι το νέο, απλά συνεργεί στο σκοπό της Ύπαρξης, την Εξέλιξη, τη μόνη οδό που οδηγεί προς το Θείο Αρχέτυπό της, που είναι και το αληθινό νόημα της Ζωής. Έτσι η Αλχημεία γίνεται μία Ιερή Μυστηριακή Τέχνη που συμβάλει στο μεγάλο μυστήριο του Γάμου, ενώνοντας με ιερά δεσμά τη Ζωή , το Θάνατο, τον Ουρανό, τη Γη. 

Η Αλχημεία είναι «παιδί» των Μεγάλων Μυστηρίων (της Ζωής χωρίς το Θάνατο) και σαν τέτοια η ηλικία της είναι πολύ μεγαλύτερη από την ιστορική Αλχημεία. Μυημένους φιλοσόφους με γνώσεις Αλχημείας επίσης θα συναντήσουμε σε διαφορετικούς χρόνους και τόπους.

Μόνον οι μυημένοι στα Μυστήρια εμφανίζονται με αυτές τις απόκρυφες -για τους αμύητους- γνώσεις, τις οποίες κατά πως φαίνεται, φύλαξαν καλά, με μία «Ερμητική» στεγανότητα και που δεν άφησαν να διαρρεύσει τίποτα προς τα έξω, από τη Σοφία του Ερμή, του φυσικού Ιδρυτή και εμπνευστή αυτής της Σοφίας, στον οποίο αποδίδονται 36.000 έργα, (πολλοί αλχημιστές υπέγραφαν τα έργα τους με αυτό το όνομα), μεταξύ των οποίων το πιο σημαντικό , ο Σμαράγδινος Πίνακας, ένα έργο μικρό σε μέγεθος, με αινιγματικές εντολές.  


Ένα κείμενο του 122 π.Χ., το Huai-nantzu επιβεβαιώνει την ολοκλήρωση της μεταμόρφωσης από «ενστάλαξη μετάλλων». Το κείμενο μπορεί να είναι από την σχολή του Τσου-Γεν, πιθανού ιδρυτή της κινέζικης αλχημείας, σύγχρονος του Μένκιου. 

«Η αναζήτηση του «ελιξήριου» της αθανασίας, του «αθάνατου νερού», σχετίζεται με την αναζήτηση εκείνης της γης όπου ο θάνατος έχει νικηθεί για πάντα. Είναι τα νησιά των αθανάτων, των μακάρων, το Άβαλον. Η δυνατότητα του να φτάσει κανείς σε αυτή τη Γη, ισοδυναμούσε με το ν’ απελευθερωθεί από το ανθρώπινο δράμα, από τον κύκλο των επανενσαρκώσεων διαβαίνοντας τον ηρωικό δρόμο της νίκης του σκοτεινού δράκου, που οδηγεί στην αθανασία-μακαριότητα.

Τετάρτη 16 Δεκεμβρίου 2009

Αινστάιν


Ο Αινστάιν για το ιδανικό της ειρηνικής συμβίωσης Ιουδαίων και Αράβων

"Δεν υπάρχει πρόβλημα με τόση μεγάλη σημασία για μας τους Εβραίους όσο το να σταθεροποιήσουμε εκείνο που επιτελέστηκε με καταπληκτική δραστηριότητα και με μοναδική αυτοθυσία. Μακάρι η χαρά και ο θαυμασμός που μας γεμίζουν όταν σκεφτόμαστε όλα αυτά που επιτέλεσε αυτή η μικρή ομάδα των ενεργητικών και σοβαρών ανθρώπων, να μας δώσει την δύναμη να δεχτούμε την μεγάλη ευθύνη που μας ανέθεσε η σημερινή κατάσταση.


Όταν όμως εκτιμούμε τα επιτεύγματα, ας μην χάνουμε από τα μάτια μας την υπόθεση που πρέπει να υπηρετηθεί απ' αυτά τα επιτεύγματα: να δημιουργηθεί μια κοινότητα που να συμφωνεί όσο το δυνατό περισσότερο με τα ηθικά ιδανικά του λαού μας, όπως διαμορφώθηκαν στην διάρκεια μιας μακρόχρονης ιστορίας.

Ένα απ' αυτά τα ιδανικά είναι η ειρήνη, η θεμελιωμένη επάνω στην κατανόηση και τον αυτοπεριορισμό, και όχι στην βία. Όταν είμαστε εμποτισμένοι μ' αυτό το ιδανικό, η χαρά μας σκιάζεται από την λύπη, γιατί οι σχέσεις μας με τους Άραβες σήμερα κάθε άλλο παρά πλησιάζουν σ' αυτό το ιδανικό. 

Ίσως να είχαμε φτάσει σ' αυτό το ιδανικό, αν μας άφηναν να εργαστούμε, αδιατάρακτα από άλλους, για τις σχέσεις μας με τους γείτονές μας, γιατί θέλουμε την ειρήνη και καταλαβαίνουμε πως η μελλοντική μας ανάπτυξη εξαρτάται από την ειρήνη.

Το ότι δεν μπορέσαμε να διαμορφώσουμε μια αδιαίρετη Παλαιστίνη, όπου Ιουδαίοι και Άραβες θα ζούσαν ως ίσοι, ελεύθερα και ειρηνικά, οφείλεται στην παρέμβαση των Εντεταλμένων Δυνάμεων.

Αν ένα έθνος κυριαρχεί σε άλλα έθνη, δύσκολα μπορεί να αποφύγει το χαρακτηριστικό έμβλημα του Διαίρει και Βασίλευε. Σε απλή γλώσσα αυτό σημαίνει: να δημιουργείς διχόνοιες μέσα στον κυβερνώμενο λαό, ώστε να μην μπορεί να ενωθεί και να αντισταθεί στον ζυγό που του επιβάλλεται. 

Ωραία, ο ζυγός έφυγε, αλλά το σπέρμα της διχόνοιας έδωσε καρπούς που μπορούν να προξενούν κακό για αρκετό καιρό ακόμα -ας ελπίσουμε όχι για πάρα πολύ καιρό".

 (Απόσπασμα από το βιβλίο του Αλβέρτου Αϊνστάιν, "Ο σημερινός κόσμος",)

Δευτέρα 14 Δεκεμβρίου 2009

ΠΕΡΙ ΘΟΡΥΒΟΥ



Ο «θόρυβος» στην σημερινή εποχή, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα της καθημερινότητάς μας, τόσο από υλική όσο και από πνευματική άποψη. Ταυτόχρονα, αποτελεί και ένα «μέσο», γι’ άλλους «προβολής» και γι’ άλλους «επιβολής».

Θόρυβος, φασαρία, ενόχληση, πονοκέφαλος, διάσπαση του νου, έλλειψη συγκέντρωσης, εκνευρισμός, έλλειψη συντονισμού-διάσπαση.
Πως να συγκεντρωθείς, πως να συλλάβεις ιδέες, πως να σκεφθείς να τις υλοποιήσεις.
Πως όντας εκνευρισμένος από την ηχορύπανση να δεις την οποία ομορφιά γύρω σου , να ευφρανθεί η ψυχή σου, να ριγήσεις.
Πως διασπασμένος σε κομμάτια να δράσεις ως ον συγκροτημένο, να δεις και να γευτείς τους καρπούς των δράσεών σου και των ανάλογων των άλλων όντων γύρω σου.
Ο θόρυβος δεν σ’ αφήνει να ηρεμήσεις, να κοιμηθείς, να δεις όνειρα, να ζήσεις σε άλλες διαστάσεις, να λάβεις μηνύματα που θα σε βοηθήσουν, δίνοντάς σου τις απαντήσεις που ψάχνεις, για να λύσεις τις δυσκολίες που σου παρουσιάζει η ζωή και σε ταλανίζουν για να προχωρήσεις σ’ αυτήν και στην εξέλιξή σου. Να ελευθερωθείς απ’ τα δεσμά σου.
Παρασυρόμενος από τους θορύβους του έξω κόσμου (σαν τον Οδυσσέα με τις σειρήνες), μεταφέρεις τη ρύπανση και εντός σου και φθάνεις στο σημείο «να πηγαίνεις στο σινεμά για να μη νοιώθεις μόνος».
 θόρυβος = αποδιοργάνωση, τρέλα, χωρισμός από τον εαυτό σου και τους άλλους, φόβος.
Η κατάσταση του  «θορύβου» με βοηθά να συνειδητοποιήσω το κακό που επιφέρει νοιώθοντας την ανάγκη να τον αποφεύγω  ή αν δεν είναι μπορετό αυτό, να δημιουργώ συνθήκες απομόνωσης απ’ αυτόν (π.χ. άσκηση διαλογισμού, κατάλληλη για την κάθε περίπτωση) ώστε μέσα σε ηρεμία και ησυχία να επικοινωνώ με τον εαυτό μου, να τα «βρίσκω» μαζί του, ν’ αντιλαμβάνομαι τι πραγματικά είμαι, και ανάλογα να πράττω, δικαιώνοντας το είναι μου με το να βρίσκω τη θέση μου στο μεγάλο παζλ της ύπαρξης γενικότερα.
 Η ηρεμία βοηθά τον εσώτερο εαυτό μου να βγει προς τα έξω και να εισακουσθεί, αντίθετα με τον θόρυβο που τον απομακρύνει και έτσι να μπορώ να ζω, να χαίρομαι, να επικοινωνώ αγαπητικά με ότι με περιβάλλει δρώντας ευεργετικά για το γενικό  καλό.
 Η ησυχία βοηθά το καλό γιατί το καλό δεν αντέχει στο θόρυβο, το σκοτώνει.

Σάββατο 12 Δεκεμβρίου 2009

Χρειαζόμαστε μια αναθεωρημένη φιλοσοφία ζωής για να τα βγάλουμε πέρα με τις αλλαγές του εικοστού πρώτου αιώνα



Ακριβώς όπως ο Στωικισμός έδωσε στον Ελληνορωμαϊκό κόσμο μια νέα στάση ζωής, μια φιλοσοφία, για να τα βγάλει πέρα με τις μεγάλες δομικές αλλαγές στην κοινωνία, έτσι και εμείς χρειαζόμαστε μια αναθεωρημένη φιλοσοφία ζωής για να τα βγάλουμε πέρα με τις αλλαγές του εικοστού πρώτου αιώνα.

Οπως και στην Αυτοκρατορική Ρώμη, υπάρχει μια ηθική κατάπτωση στην κοινωνία μας και τα πράγματα είναι εκτός ελέγχου, ύπουλα και επικίνδυνα. Η σταθερότητα και η βεβαιότητα είναι πολύ δύσκολο να βρεθούν και αισθανόμαστε πνευματικά έρμαια των περιστάσεων.


Όμως, αντίθετα από τους Ρωμαίους, εμείς υποφέρουμε από μια αλλαγή στην ίδια την Φύση. Η κλιματική αλλαγή, η οποία εμφανίζεται να είναι η αιτία καταστρεπτικών αλλαγών στην μορφή του καιρού, έχει φέρει ανεξέλεγκτες πλημμύρες, φωτιές και ξηρασία σε όλα τα μέρη του πλανήτη μας. Αυτή είναι μια μακροχρόνια τάση, με φοβερές συνέπειες για όλους μας, και όμως οι κυβερνήσεις, συνεπαρμένες από την οικονομική ανάπτυξη, είναι ακόμα απρόθυμες να δουν και να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα.

Κανένας ισχυρός δεν είναι διατεθειμένος να κάνει ο,τιδήποτε που θα διαταράξει το στάτους κβο, την υπάρχουσα κατάσταση, και έτσι ολισθαίνουμε σε ένα πολιτικό κενό, περιμένοντας την φύση να επιφέρει η ίδια την θεραπεία της, μια θεραπεία η οποία πιθανόν να είναι δραστική.

Οι Ρωμαίοι ποτέ δεν δημιούργησαν μια προηγμένη επιστήμη ή τεχνολογία, γιατί οι σκλάβοι αποτελούσαν τους ζωντανούς μηχανισμούς για την εξοικονόμηση εργασίας. Η επιστημονική γνώση όμως και η τεχνολογία είναι η καρδιά της ανάπτυξης της κοινωνίας μας, και οι επιστήμονες έχουν πλέον επιτύχει το απίστευτο κατόρθωμα να σπάσουν τον γενετικό κώδικα. Μέσω αυτής της γνώσης έχουμε την δυνατότητα να δημιουργήσουμε ζωή μέσω της κλωνοποίησης, και αυτό έχει φέρει στην επιφάνεια νέες προκλήσεις στην ηθική τάξη.

Όμως και στον Ελληνορωμαϊκό κόσμο, νέα ερωτήματα έχουν δημιουργηθεί, τα οποία απαιτούν νέο τρόπο σκέψης. Τι είναι η ζωή; Μπορεί η ζωή να πατενταριστεί; Έχει άραγε μια εσωτερική αξία, ή έχει απλά την αξία ενός δολαρίου; Τι στάση θα ‘πρεπε να κρατήσουμε απέναντι σ’ αυτές τις εξελίξεις; Τι γνώμη έχουμε για την σημασία τους; Θα επιτρέψουμε στην επιστήμη να δημιουργεί όλα όσα είναι τεχνικά δυνατόν, ή θα της επιβάλουμε αποφάσεις για το τι είναι αποδεκτό και τι δεν είναι;

Αυτές οι ερωτήσεις, και άλλες παρόμοιες, επιδεικνύουν την ηθική εν δράσει, και δείχνουν ότι η φιλοσοφία έχει έναν ρόλο να παίξει στην σύγχρονη ζωή. Μπορεί να μας δώσει τα μέσα για να ξεδιαλύνουμε αυτά τα προβλήματα και να αποφασίσουμε τι είδος ζωής είναι αυτό που θέλουμε να έχουμε.

Για να κατανοήσουμε αυτές τις ουσιώδεις και περίπλοκες ερωτήσεις, έχουμε ανάγκη από συνειδητοποιημένους πολίτες που ενδιαφέρονται, ικανούς να χρησιμοποιήσουν πλήρως την διάνοιά τους: λογικούς, συναισθηματικούς και επινοητικούς. Η κοινωνία μας, όμως, όπως η Ρωμαϊκή κοινωνία, δεν ενθαρρύνει αυτό το είδος των πολιτών.

Η Ρώμη συνήθιζε να κρατά τον φτωχό αστικό πληθυσμό της ήσυχο με δωρεάν ψωμί και αγώνες μονομαχίας, κι εμείς αντικαταστήσαμε αυτά τα αρχαία καταπραϋντικά με ναρκωτικά και τηλεόραση, ελπίζοντας ότι η οργή και η απογοήτευση εκείνων που βρίσκονται στο κάτω μέρος της οικονομικής μας πυραμίδας μπορούν να κρατηθούν σε καταστολή και υπό έλεγχο, ενώ εκείνοι που βρίσκονται στην κορυφή συνεχίζουν ως συνήθως με τις επιχειρήσεις.
Ο Μάρξ είχε λάθος λέγοντας ότι η θρησκεία είναι το όπιο των λαών. Το όπιο αποδείχτηκε ότι είναι το όπιο των λαών.

Η παγκόσμια αυτοκρατορία, την οποία ονειρεύτηκε ο Μέγας Αλέξανδρος και την οποία τελικά δημιούργησαν και ανέπτυξαν οι Ρωμαίοι, και την οποία μιμήθηκαν ο Ναπολέων και όλοι οι Ευρωπαίοι δημιουργοί αυτοκρατοριών του δέκατου ένατου αιώνα, έχει πλέον τώρα φθάσει σε ένα καινούργιο στάδιο προόδου.
 
Αυτή η νέα φάση προόδου είναι η παγκόσμια οικονομία που προωθείται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, και η οποία όμως δεν αντιπροσωπεύει μια αυτοκρατορία που ελέγχεται από ένα έθνος, αλλά μάλλον μια αυτοκρατορία που ελέγχεται από μια φιλοσοφία - αυτή της ελεύθερης αγοράς στα αγαθά και τις υπηρεσίες.

Ζούμε σε έναν κόσμο που συνδέεται παγκόσμια με μια οικονομική δομή, η οποία μεταφέρει συνειδητά τον πλούτο από κάποια μέρη του κόσμου σε κάποια άλλα μέρη. Στην Ρώμη ο πλούτος μεταφερόταν από τις μακρινές επαρχίες στους αριστοκράτες της πρωτεύουσας.  

Στην εποχή μας ο πλούτος μεταφέρεται από τους φτωχούς στους πλούσιους, από τις υποανάπτυκτες χώρες προς τις προηγμένες.
Αυτή η μεταφορά δεν αποτελεί απόλυτα έργο της τύχης ή ατύχημα, αλλά είναι εν μέρει εσκεμμένο και προμελετημένο.

Με την δική μας σιωπηρή συναίνεση, μέσω ενός οικονομικού και πολιτικού συστήματος -μια φιλοσοφία την οποία δεν προσπαθούμε να αλλάξουμε, γιατί είμαστε ανάμεσα σ’ αυτούς που ωφελούνται από αυτήν- βοηθάμε να καταστραφούν άνθρωποι που οι Στωικοί μας λένε ότι είναι αδελφοί και αδελφές μας.  

Οι άνθρωποι στον αναπτυσσόμενο κόσμο -από την Ουγκάντα στο Ιράκ και από το Μπαγκλαντές στην Νότιο Αφρική- υπομένουν την αρρώστια, την πείνα και τον θάνατο, ούτως ώστε πολλοί από μας να μπορούν να ζήσουν μια πολύ πολυδάπανη ζωή.

Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης επιδεικνύουν ελάχιστο ενδιαφέρον στο να εξηγήσουν τις σχέσεις ανάμεσα στον δικό μας πλούτο και την φτώχεια του Τρίτου Κόσμου, την σύνδεση ανάμεσα στο οικονομικό μας σύστημα και την καταστροφή της γης. Αυτές, όμως, οι σχέσεις είναι πραγματικές και το αποτέλεσμα μιας φιλοσοφίας φαίνεται από τα αποτελέσματά της πάνω στους ανθρώπους που δεν ωφελούνται από αυτήν.
Γι' αυτούς τους ανθρώπους, τα θύματα, δεν αποτελεί μια φιλοσοφία ζωής, αλλά μια φιλοσοφία τρόμου, πόνου, βασάνων και θανάτου."
Mark Forstater
παραγωγός ταινιών και ντοκυμαντέρ, παραγωγός της ταινίας "Οι Ιππότες της Ελεεινής Τραπέζης" (Monty Python and the Holy Grail), συγγραφέας των βιβλίων: "Οι πνευματικές διδασκαλίες του Ταό", "Οι πνευματικές διδασκαλίες του Σενέκα", "Οι πνευματικές διδασκαλίες του Μάρκου Αυρήλιου",

Πέμπτη 10 Δεκεμβρίου 2009

Κάτι είναι απελπιστικά στραβό στον πολιτισμό μας



Λιμοκτονούμε για ένα άνοιγμα καρδιάς...

Ζούμε σ' έναν πολιτισμό που έχει ξεχάσει την ψυχή... 
Ο Τόμας Μούρ είπε: "Η μεγαλύτερη αρρώστια του εικοστού αιώνα, που εμπλέκεται σε όλα μας τα προβλήματα και μας μαστίζει ατομικά και κοινωνικά, είναι η "απώλεια της ψυχής'". 

Η σημερινή διαδρομή του δυτικού πολιτισμού ξεκίνησε περισσότερο από τριακόσια χρόνια πριν, όταν ο Καρτέσιος είπε: "Σκέπτομαι άρα υπάρχω". Αυτό δεν ήταν απλώς ένα αξίωμα της φιλοσοφίας του, αλλά ένας οιωνός του θεού που επρόκειτο να λατρέψουμε.

Ο Καρτέσιος εξήρε την ορθολογική σκέψη και, όπως είπε ο Hillman, εξόρισε την ψυχή στην "επίφυση, έναν αδένα με μέγεθος μπιζελιού στο κέντρο του εγκεφάλου". Από τότε, η δυτική κοινωνία έχει λατρέψει στον βωμό της ορθολογικής σκέψης και έχει δώσει ελάχιστη σημασία στην ψυχή.

Σήμερα, λοιπόν, γνωρίζουμε πολλά για την διάνοια και λίγα για την ψυχή, πολλά για την κριτική σκέψη και λίγα για την φαντασία, πολλά για την λογική και λίγα για το πάθος. Από το νηπιαγωγείο μέχρι το πανεπιστήμιο εκπαιδευόμαστε να αμφισβητούμε, να επιχειρηματολογούμε, να αναλύουμε, να επικρίνουμε, να λογομαχούμε.  

Με λίγα λόγια, να σκεπτόμαστε, να σκεπτόμαστε, να σκεπτόμαστε!


Στο μεταξύ οι ψυχές μας πεθαίνουν. Κι όταν πεθαίνει η ψυχή, το κάνει αθόρυβα, ανεπαίσθητα. Σχεδόν δεν το παρατηρούμε. Δεν υπάρχει θόρυβος, πένθος, κηδεία, ούτε δάκρυα για την ψυχή. Μια μέρα απλώς κουλουριάζεται και το κεράκι σβήνει. Το σώμα συνεχίζει, σχεδόν σα να μην έχει συμβεί τίποτα, να τρώει, να πίνει, να κοιμάται, να εργάζεται. Η διάνοια, επίσης, σαν άψυχη μηχανή, συνεχίζει να κάνει τικ-τακ και να λειτουργεί κανονικά. Αλλά η ψυχή έχει πεθάνει και το πάθος έχει χαθεί.

Κάτι είναι απελπιστικά στραβό στον πολιτισμό μας. Βρισκόμαστε σε ασυνείδητο πένθος για την ψυχή που έχουμε χάσει. Είτε το γνωρίζουμε είτε όχι, λιμοκτονούμε γι' αυτό που οι Ισπανοί ονομάζουν ντουέντε, για ένα άνοιγμα καρδιάς, μια επιστροφή στην ψυχή.

Ευτυχώς, οι χαμένες ψυχές μπορούν να βρεθούν, και το κερί που έσβησε μπορεί να ξανανάψει...


David N. Elkins, "Πέρα από την Θρησκεία",

Τετάρτη 9 Δεκεμβρίου 2009

Για μιαν Ελένη


..…Με τον Μανόλη, λοιπόν, αρχίσαμε να εξερευνούμε άλλα πράγματα. Την άνοιξη, κάθε Κυριακή, μετά τους προσκόπους, πηγαίναμε στην πλατεία του Αγίου Λαζάρου, που μαζεύονταν πολύς κόσμος και γίνονταν σωστό νυφοπάζαρο. Εκεί, φορώντας πάντα τις προσκοπικές στολές μας, καθόμαστε σε ένα παγκάκι και καμαρώναμε σαν δυο «φουσκωμένα παγώνια» που κάθισαν να ξαποστάσουν και παρακολουθούσαμε τον κόσμο να περνάει μπροστά μας πέρα δώθε, πέρα δώθε, γύρω από την πλατεία. Όλος ο κόσμος φορούσε τα κυριακάτικά του και παρέες δυο-δυο, τρεις-τρεις περπατούσαν, κουβέντιαζαν, κουτσομπόλευαν και χαιρετούσαν τις άλλες παρέες που συναντούσαν στο διάβα τους.

...Εδώ, σ΄ αυτήν την πλατεία, ξεκίνησε του σπουδαιότερο άθλημα της ζωής μας, τα κορίτσια! Τα κορίτσια!! Φουστίτσα με πλισέδες κάτω από το γόνατο, με το σαπουνισμένο μαλλί πιασμένο αλογοουρά, άσπρα σοσόνια και λουστρινένια παπούτσια. Δυο-δυο, τρεις-τρεις, βολτάριζαν στην πλατεία και εμείς κάναμε την μοιρασιά. «Αυτή είναι δική μου και αυτή δική σου», «όχι εμένα μου αρέσει η άλλη» και δως΄ του καυγάδες, με τις άλλες παρέες, που έκαναν την ίδια δουλειά. Αυτές, ανύποπτες τάχα, συνέχιζαν τον περίπατό τους, χαμηλοβλεπούσες και χασκογέλαγαν, ρίχνοντας που και που κλεφτές ματιές προς το μέρος μας. Και να δεις ότι το παλιό παιχνίδι των «γιατρών», φαντάζει ανήθικο. Τώρα το νέο παιχνίδι είναι πιο πολύπλοκο, πιο μυστηριώδες, πιο ασαφές. Εδώ, λοιπόν μπαίνουν στην ζωή μας η Ελένη, για μένα και η Μάτα, για τον Μανόλη.

Τις συναντήσαμε μια Κυριακή μεσημέρι, που κάνανε βόλτες, στην πλατεία οι δυο τους. Καστανή, ψηλή και μονοκόκαλη, η Ελένη, είχε τα μαλλιά της κοντά, πράγμα σπάνιο και έμοιαζε στην Γκρέις Κέλλυ. Αντίθετα, η Μάτα ήταν σταράτη μελαχρινή, με την αλογοουρά της να πηγαίνει πέρα δώθε, σε κάθε της τσάκισμα και τα μαύρα μάτια της να παρατηρούν με περιέργεια τον κόσμο. Φορούσαν και οι δύο την στολή της παρέλασης – ήταν μετά την παρέλαση της 25ης Μαρτίου – μπλε φούστα, άσπρα σοσόνια, μαύρα παπούτσια και άσπρα πουκάμισα, που άφηναν να φαίνεται μιαν υποψία στήθους, για την Ελένη. Αντίθετα με την Μάτα που ήταν πιο ανεπτυγμένη και το στήθος της φάνταζε, σχεδόν, γυναικείο.

Ήταν πιασμένες χέρι-χέρι και έψαχναν, όπως όλοι, στην πλατεία για κάτι, έτσι αόριστα χωρίς συγκεκριμένο σκοπό. Αυτή ήταν ο ομορφιά της βόλτας στην πλατεία. Πηγαίναμε εκεί, έτσι, χωρίς φανερό λόγο και περιμέναμε κάτι να φανεί, κάτι ακαθόριστο, κάτι καινούργιο, κάτι σαν θαύμα, που δεν έλεγε να έρθει. Εγώ τις είχα δει από απέναντι.

« Για πρόσεξε αυτές τις δυο, που περνάνε στην απέναντι πλευρά. Να αυτήν την ψηλή και την μελαχρινή με την αλογοουρά. Στην προηγούμενη βόλτα τους, μου φάνηκε ότι μας κοίταξαν», είπα στον Μανόλη.

«Λες;», απάντησε ο Μανόλης. «Τώρα στην άλλη βόλτα, που θα ξαναπεράσουν, θα δούμε».
Μόλις φτάσανε στο ύψος μας, ο Μανόλης τις κοίταζε κατάματα και χαμογελούσε. Αυτές άφησαν ένα μικρό γελάκι και τράβηξαν το βλέμμα τους από επάνω μας. Αυτό, για μας, ήταν αρκετό. Σηκωθήκαμε και αρχίσαμε να περπατάμε πίσω τους, χωρίς να μιλάμε.

Κάναμε, έτσι, δυο-τρεις βόλτες γύρω απ΄ την πλατεία. Αυτές, που και που, μας ρίχνανε κλεφτές ματιές και έφερναν το χέρι μπροστά στο στόμα τους, για να κρύψουν τα γελάκια τους. Κάποια στιγμή επιταχύναμε το βήμα μας και τις προσπεράσαμε, κάνοντας πως κουβεντιάζουμε για πολύ σοβαρά θέματα. Εμείς μπροστά και αυτές, σε απόσταση ενός μέτρου, πίσω μας. Όταν φτάσαμε στην γωνιά, λοξοδρομήσαμε προς την οδό Μεσολογγίου και ανηφορήσαμε για το δασάκι της Αγίας Τριάδας, με τα κορίτσια να μας ακολουθούν, από κοντά σαν να είμαστε μια παρέα. Η ψυχή μου πήγαινε να βγει από το στόμα. Ένα γλυκό μούδιασμα είχε καταλάβει όλο μου το κορμί, από τα πόδια μέχρι το κεφάλι.

«Πάμε να καθίσουμε στο παγκάκι δίπλα στην Δεξαμενή;» τις ρώτησε ο Μανόλης, γυρίζοντας με φυσικό τρόπο προς το μέρος τους, σαν να γνωριζόμαστε πολύν καιρό. « Εγώ είμαι ο Μανόλης και αυτός είναι ο φίλος μου ο Νίκος.», συνέχισε.
Αυτές, κοντοστάθηκαν, κάνανε ότι ξαφνιάστηκαν και πλησίασε η μία την άλλη, σαν να ντρέπονταν. « Όχι, όχι δίπλα στην Δεξαμενή, θα μας δει κανένα μάτι, καλύτερα να πάμε από πίσω μέρος που υπάρχουν κάτι βράχοι και μπορούμε να κάτσουμε εκεί. Εμένα με λένε Μάτα και την φίλη μου Ελένη», απάντησε η μελαχρινή.

Κινήσαμε για την δεξαμενή που βρίσκονταν στο πίσω μέρος του άλσους και, χωρίς να το προκαλέσουμε βρεθήκαμε να περπατάμε δυο-δυο. Ο Μανόλης με την Μάτα μπροστά και εγώ με την Ελένη πίσω. Δεν μπορούσα να το πιστέψω περπατούσα στον δρόμο, δημόσια, με ένα κορίτσι. Το πρώτο κορίτσι ΜΟΥ. Ήθελα να φωνάξω και να το ακούσει όλος ο κόσμος. Η Ελένη, δίπλα μου, περπατούσε αμίλητη, με τα μάτια να κοιτάζουν κάτω, στον δρόμο και με είχε πλησιάσει πολύ. Κάποια στιγμή την έπιασα από το μπράτσο για να την βοηθήσω να ανέβει σε ένα ψηλό σκαλοπάτι και αυτή αφέθηκε επάνω μου, σαν να ήταν το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο. Μιλούσαμε για διάφορα πράγματα, τι μιλούσαμε, δηλαδή. Εγώ μιλούσα και αυτή άκουγε. Τι της έλεγα;, που να ξέρω που να θυμάμαι… το μόνο που θυμάμαι είναι ότι της μίλαγα συνεχώς, χωρίς παύση, μην τυχόν και βαρεθεί και φύγει.

Οι άλλοι είχαν προχωρήσει καμιά εικοσαριά μέτρα μπροστά και είχαμε μείνει μόνοι μας. Καθίσαμε σε ένα βραχάκι και για πρώτη φορά τα βλέμματα μας συναντήθηκαν. Ξαφνιάστηκα. Τα μάτια της ήταν γαλάζια, πολύ γαλάζια σου λέω και, όπως με κοιτούσε, ένοιωσα την γη να φεύγει από τα πόδια μου και να γίνεται μία απέραντη θαλασσινή μπουνάτσα. Ένοιωθα να πετάω χωρίς, αυτή την φορά, να γίνομαι Σούπερμαν ή αεροπόρος. Ξαφνικά το ρολόι της εκκλησίας χτύπησε μία. Βρισκόμαστε εκεί πάνω από δύο ώρες και είχαμε αργήσει. Η Ελένη πετάχτηκε και φώναξε στην Μάτα ότι έπρεπε να φύγουν, γιατί τους περίμεναν οι δικοί τους για το κυριακάτικο μεσημεριανό φαγητό. Λίγο πριν φύγει, κανονίσαμε να συναντιόμαστε την επόμενη μέρα και κάθε μέρα, μετά το μάθημα.

Στον δρόμο για το σπίτι, ο Μανόλης μου έλεγε τι έκανε με την Μάτα. Είχε προχωρήσει περισσότερο από εμένα. Δηλαδή, αυτοί, είχαν αγκαλιαστεί και είχαν ανταλλάξει μερικά φιλιά. Εμένα, όλα αυτά, δεν μου έκαναν καμιά εντύπωση. Σ΄ όλο τον δρόμο, έβλεπα ένα πρόσωπο με καστανά κοντά μαλλιά, μέχρι τον λαιμό και δύο θάλασσες μάτια, που με ταξίδευαν στις «θάλασσες» του Βύρωνα και στα λιμάνια της γειτονιάς της. Ήμουν ερωτευμένος και ήταν η πρώτη φορά.

Την άλλη μέρα η Ελένη δεν φάνηκε, στο δασάκι, που την περίμενα μετά το σχολείο. Η Μάτα, που είχε ραντεβού με τον Μανόλη, μου έφερε το μήνυμά της, ότι δεν θα μπορέσει για καμιά εβδομάδα να έρθει. Είχε αργήσει την προηγούμενη μέρα, να γυρίσει στο σπίτι και ο πατέρας της την είχε βάλει τιμωρία για όλη την εβδομάδα. Απογοητευμένος τους άφησα και έφυγα. ……..

…………Δεν την ξανάδα ποτέ.


Πες
πως θυμάμαι την Ελένη
όπως ήταν.
Μαργαρίτες και κόκκινα γαρύφαλλα.
Νιότη,
στην νιότη μαχαιριά.
Όνειρα,
Που έτρεχαν με τα δεκατρία μας χρόνια
στο άπειρο.

Πες
πως γεννήθηκε ξανά η Ελένη
και μου δόθηκε.
Αφίλητη,
όπως έφυγε και χάθηκε.
Μια σαϊτιά στο υφάδι της ζωής
παράταιρη.
Ένας καπνός,
που δεν διώχνει η άπνοια της Κυριακής των Βαΐων.

Πες, λοιπόν,
πως ξαναπερπατήσαμε στους δρόμους του Βύρωνα
σαν πρόσκοποι.
Πως ο δάσκαλος μου έβαλε
μηδέν για την ανάγνωση,
πέντε για την ιστορία,
δέκα,
για τις στιγμές αυτές
που θυμάμαι την Ελένη.

ΒΥΡΩΝΑΣ 1977
Τίτος

Κυριακή 6 Δεκεμβρίου 2009

«Ο καθαρισμός των στάβλων του Αυγεία»



ΑΘΛΟΣ 11ος
Στην Ηλεία, ο βασιλιάς Αυγείας είχε πολλά κοπάδια βόδια, που τα έκλεινε κάθε βράδυ στους στάβλους του. Οι στάβλοι αποτελούνταν από τρεις χιλιάδες βόδια και δεν είχαν καθαριστεί για τριάντα χρόνια. Έτσι, η μυρωδιά με τα χρόνια έγινε φοβερή κι η κοπριά έφερε πανούκλα στη περιοχή.   
Ο Ευρυσθέας ζήτησε από τον Ηρακλή να τους καθαρίσει σε μία ημέρα και αυτός πριν ξεκινήσει διαπραγματεύτηκε με τον Αυγεία, αν πετύχει να πάρει το 1/10 των ζώων του. 

Οι στάβλοι ήταν ανάμεσα σε δύο ποτάμια, Αλφειό και Πηνειό. Έσκαψε λοιπόν δύο αυλάκια βαθιά, από τα ποτάμια αυτά προς τους στάβλους κι άφησε να διέλθει το νερό των ποταμών ορμητικά. Έτσι, πριν δύσει ο ήλιος, τα νερά είχαν παρασύρει μακριά την κοπριά. Ωστόσο, ο Αυγείας θεώρησε πως ο Ηρακλής τον ξεγέλασε με τέχνασμα και αρνήθηκε να του δώσει την ανταμοιβή.
Λίγο αργότερα, ο Ηρακλής επέστρεψε και σκότωσε τον Αυγεία και τους γιους του σε μάχη και εν συνεχεία πήγε στην Ολυμπία και ανακαίνισε τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ο Ευρυσθέας αρνήθηκε να αναγνωρίσει αυτόν τον άθλο, γιατί ο Ηρακλής χρησιμοποίησε το τέχνασμα των ποταμών.

Από την κορυφή του βουνού της μύησης, ο αναζητητής πρέπει να κατέβει στην υλική ακαθαρσία. Το έργο είναι πολύ σοβαρό. Πρόκειται για τον καθαρισμό των βρώμικων ελαττωμάτων του κόσμου. Ο Ηρακλής βοηθά την ανθρωπότητα πλέον. Μοιάζει με το έργο του Ιωάννη του Βαπτιστή, ο οποίος βοηθούσε τον κόσμο να προετοιμαστεί για την κάθαρση, μέσα από τη βάφτιση.


Ο Υδροχόος είναι ένα ζώδιο που απεικονίζεται με τον άνθρωπο και την υδρία. Από την υδρία διαχέονται δύο ποταμοί, αυτός της ζωής κι αυτός της αγάπης.

Πριν προχωρήσει ο αναζητητής της γνώσης στο τελευταίο σκαλοπάτι, πρέπει να έχει αίσθηση της ανιδιοτελούς αγάπης.


Ο Ηρακλής γκρεμίζει τα φράγματα που εμποδίζουν το νερό να τρέξει προς τους στάβλους.   

Η ανθρώπινη ψυχή, στην εξέλιξή της, γκρεμίζει τα στενά όρια της χωριστικότητας, της ιδιοτέλειας, της σκοπιμότητας. 

Η άρνηση του Αυγεία να πληρώσει τον Ηρακλή, δηλώνει κατ αρχήν πως ο άνθρωπος δεν προσφέρει στην ανθρωπότητα για υλικά οφέλη, αλλά και επισημαίνει πως η ανθρωπότητα είναι πολύ πιθανό να φανεί αχάριστη προς τον ευεργέτη της. 


Ο ευεργέτης όμως ευεργετείται από το ίδιο του το έργο. Έχει απομακρυνθεί πλέον από την ατομική κι εγωιστική αγάπη και προσφέρεται προς όλη την ανθρωπότητα. Στην αχαριστία  δεν παρασύρεται από εκδικητική διάθεση.  

Είναι απελευθερωμένος από υλικές εξαρτήσεις.